فهرست مطلب
- ۱ آیا افسرده هستید؟
- ۲ آیا فقط داروهای ضد افسردگی چاق می‌کند؟
- ۳ این داروها چطور باعث چاقی می‌شوند؟
- ۴ دستگاه گوارش‌تان کند کار می‌کند؟
- ۵ کند شدن حرکات روده ناشی از مصرف داروی خاصی است؟
- ۶ دچار کمبود بعضی از ریزمغذی‌ها شده‌اید؟
- ۷ دارید پیر می‌شوید؟
- ۸ کف پایتان درد می‌کند؟
- ۹ زیاد با همسرتان دعوا می‌کنید؟
- ۱۰ زیاد آهن می‌خورید؟
اگر عددی که ترازو نشان می‌دهد، با روش سالم زندگی‌تان مطابقت ندارد، حتما پای عوامل پنهانی چاق کننده در میان است.
وقتی می‌بینید شکمتان از زیر پیراهن خودنمایی می‌کند و ترازو هم اضافه وزن بی‌دلیلتان را تأیید می‌کند، چه احساسی پیدا می‌کنید؟ وقتی ببینید که نه برنامه غذاییتان تغییر کرده و نه فعالیت‌هایتان، با خودتان چه می‌گویید؟ حتی فکر کردن به آن هم وحشتناک است! چه کسی یا چه چیزی را سرزنش می‌کنید؟ گناه اضافه وزن را گردن که یا چه می‌اندازید؟ آیا می‌دانید که کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی یا اختلالات هورمونی هم می‌تواند چاق کننده باشد؟
آیا افسرده هستید؟
داروهای ضد افسردگی معمولا چاق کننده هستند. بنابراین اصلا عجیب نیست که در دوره مصرف دارو حدود سه تا هفت کیلو وزن اضافه کنید. شاید هم افسردگی دارید، اما تشخیص داده نشده است یا تشخیص داده شده اما پزشکتان صلاح دانسته که دارو مصرف نکنید. متأســفانه در این صورت هم از چنگ چاقی در امان نیستید چون متخصصان دانشگاه هاروارد در آمریکا می‌گویند احساس افسردگی با افزایش وزن رابطه مستقیم دارد. در واقع هر چه افسرده‌تر باشید، در مقایسه با افرادی که کمتر علائم افسردگی دارند، بیشتر چاق می‌شوید. چطور چنین چیزی ممکن است؟ وقتی افسرده هستید، ممکن است بیشتر بخورید یا غذاهایی را بیشتر بخورید که آرامتان می‌کنند (مثل انواع شیرینی‌ها که باعث تحریک ترشح ترکیبات آرام کننده در بدن می‌شوند) و درنتیجه چاق شوید.
شاید هم به دلیل افسردگی انرژی کافی برای ورزش و فعالیت بدنی ندارید. پزشک تنها کسی است که می‌تواند در مورد چاق کننده بودن یک داروی خاص اظهار نظر کند. اگر چاقی اثر جانبی داروی ضدافسردگی باشد، بنا بر صلاحدید پزشک معالج با کاهش مصرف دارو یا تغییر آن می‌توان جلوی این چاقی ناگزیر را گرفت. در غیر این صورت، جلسات مشاوره برای کنترل پرخوری و ایجاد انگیزه برای شرکت در کلاسه‌ای ورزشی و .. چاره کار است.
آیا فقط داروهای ضد افسردگی چاق می‌کند؟
فهرست بلند بالایی از داروها وجود دارد که اثر جانبی‌شان چاقی و اضاف هوزن است. مانند عموم داروهای مهارکننده بتا (که برای بیماران قلبی و مبتلا به پرفشاری خون تجویز می‌شود)، استروئیدها، هورمون‌ها، داروهای ضدتشنج، داروهای ضدسرطان سینه (از جمله تاموکسیفن)، همچنین بعضی داروها که برای دردهای گوارشی یا میگرن و آرتروز تجویز می‌شود، می‌توانند چاق کننده باشند.
این داروها چطور باعث چاقی می‌شوند؟
بعضی از داروها اشتها را افزایش می‌دهند. بعضی‌ها هم هستند که متابولیسم یا سوخت و ساز بدن را کاهش می‌دهند. پس در این شرایط به همان اندازه قبل غذا می‌خورید، اما کالری کمتری می‌سوزانید و به مرور وزنتان اضافه می‌شود. نوع دیگری از داروها هم هستند که صرفا حال شما را بهتر می‌کنند. این داروها اشتهایتان که به دنبال بیماری کاهش پیدا کرده بوده، به حد طبیعی بازمی‌گردد و ممکن است وزنتان که به دنبال بیماری کم شده بود، دوباره بالا رود. اگر تصور می‌کنید دارو عامل چاقی ناگهانی شما شده است، مصرفش را خودسرانه قطع نکنید. راه درست این است که با پزشکتان در این زمینه مشورت کنید تا در صورت لزوم داروی جایگزین برایتان تجویز شود.
دستگاه گوارش‌تان کند کار می‌کند؟
اختلالالت و مشکلات گوارشی به ویژه حرکات کند روده می‌تواند یکی از دلایل افزایش وزن باشد. در حالت ایده آل، شما غذا می‌خورید و یک ساعت یا کمی بیشتر بعد از خوردن غذا، حرکات روده‌تان شروع می‌شود و باید منتظر اجابت مزاج باشید.
کند شدن حرکات روده ناشی از مصرف داروی خاصی است؟
اگر تنها علامتی که دارید یبوست است، استفاده از محصولات و داروهای پروبیوتیک (باکتری‌های مفیدی که فلور طبیعی روده را افزایش می‌دهد) می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش شما کمک کند. خوردن آب کافی طی روز و همچنین داشتن یک رژیم غذایی پرفیبر نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. حتی می‌توانید برای جبران کمبود فیبر در برنامه غذاییتان، مصرف پودر آن را به صورت مکمل و مخلوط با آب به برنامه روزانه‌تان اضافه کنید. اگر مشکل همچنان به قوت قبل باقی ماند با یک متخصص مشورت کنید تا از نظر کم کاری تیروئید یا اختلالات عصبی بررسی شوید.
دچار کمبود بعضی از ریزمغذی‌ها شده‌اید؟
کمبود منیزیوم، آهن و ویتامین D باعث افت عملکرد دستگاه گوارش شده و درنتیجه کالری کمتری می‌سوزانید. از طرف دیگر این کمبودها باعث می‌شود سوخت و ساز بدنتان جوری تغییر کند که رعایت یک رژیم غذایی سالم یا داشتن سبک سالم زندگی، سخت شود. کسانی که دچار کمبود این ریزمغذی‌ها هستند معمولا به مصرف کافئین، شیرینی، کربوهیدرات یا قندهای ساده و … تمایل بیشتری پیدا می‌کنند و به این ترتیب می‌خواهند کمبود انرژیشان را جبران کنند یا مدام خسته هستند و انرژی کافی برای ورزش و فعالیتهای بدنی را ندارند.
برای جبران کمبود آهن بدنتان با گوشت قرمز و اسفناج آشی کنید. برای غنی کردن رژیم غذایی روزانه از منیزیوم هم بادام را جدیتر بگیرید. مهمترین منبع ویتامین D هم نور خورشید است که با یکی، دو نوبت قرار گرفتن در معرض آفتاب طی هفته و هر بار به مدت ۲۰-۳۰ دقیقه می‌توانید جریان ســاخته شدن این ویتامین را در بدن خود فعال کنید.
دارید پیر می‌شوید؟
کاری اش نمی‌شود کرد! چه بخواهید و چه نخواهید روز به روز ســنتان بالا می‌رود و درنتیجه متابولیســم بدنتان کاهش پیدا می‌کند. پس اگر ۴۰ یا ۵۰ ساله شده‌اید از بدنتان انتظار نداشته باشید که به اندازه زمانی که ۲۰ سالتان بود کالری بسوزاند. اگر می‌خواهید بالا رفتن سن، وزنتان را بالا نبرد، بیشتر ورزش کرده و فعالیت‌تان را زیاد کنید یا حجم غذای مصرفی خود را کاهش دهید. البته بعضی از مطالعات نشان داده که تأثیر بلندمدت ورزش روی حفظ وزن از داشتن رژیم غذایی محدود مهمتر است
نکته کلیدی برای حفظ وزن در دوران میانسالی این است که یاد بگیرید وقتی پای وزن در میان است، ارزش هر کالری متفاوت است. به عنوان مثال کالری که از خوردن پفک می‌گیرید صرفا مقداری انرژی اضافه است در حالی که خوردن تخم مرغ همان کالری را به بدن شما می‌رساند اما ویتامین و مواد معدنی نیز دارد؛ یعنی مصرف پروتئین در مقایسه با چربی یا قندها، در عین رساندن کالری در بدن باعث می‌شود که این انرژی به شکل کارآمدتری بسوزد. بنابراین اضافه کردن پروتئین‌های کم چرب به غذای روزانه به کنترل وزن یا حتی کاهش آن کمک می‌کند.
کف پایتان درد می‌کند؟
بسـیاری از اختلالات و مشکلات عصبی عضلانی از جمله التهاب رباط کف پا (فاشیای پالنتار که به آن پای دردناک هم گفته می‌شود)، آرتروز زانو یا درد در ناحیه لگن می‌تواند به طور ناخواسته باعث افزایش وزن شود چون این بیماری‌ها روی شرایط شما برای انجام ورزش اثر داشته و فعالیت بدنی‌تان را محدود می‌کند. بنابراین به اندازه قبل غذا می‌خورید ولی عددی که ترازو نشان می‌دهد روز‌به روز بیشتر می‌شود. یادتان باشد هیچکدام از این شرایط منجر به قطع کامل ورزش نمی‌شود و فقط کافی است با یک متخصص پزشکی ورزشی مشورت کنید تا برنامه مناسبی برایتان تجویز کند.
زیاد با همسرتان دعوا می‌کنید؟
این شاید عجیب‌ترین دلیلی باشد که بشود چاقی را به آن نسبت داد، اما شک نکنید که واقعیت دارد. به گفته محققان هرچه تعداد دفعاتی که با همسرتان دعوا می‌کنید بیشتر و مشکلاتتان شدیدتر باشد، احتمال بیشتری هم وجود دارد که چاق شوید. از قدیم گفته‌اند که زن و شوهر دعوا کنند، ابلهان باور کنند، اما هورمون گرسنگی این حرف‌ها سرش نمی‌شود و درنتیجه اختلافات زن و شوهری افزایش پیدا می‌کند. پس اگر می‌خواهید به وزن ایده‌آلتان برگردید، باید صلح و صفا در خانه حاکم باشد! در ضمن خبر بدتری هم برایتان داریم چون مطالعات نشان داده است دعوا و اختلاف میان همسران نه فقط چاق کننده است، بلکه روی انتخاب‌های غذایی هم اثر می‌گذارد؛ یعنی وقتی با همسرتان دعوا کردید، احتمال بیشتری وجود دارد که سراغ شیرینی‌ها، انواع اسنک‌های کارخانه‌ای، غذاهای چرب و… بروید.
زیاد آهن می‌خورید؟
اگر تصمیم دارید مصرف گوشت قرمز را در برنامه غذاییتان محدود کنید یک دلیل خوب دیگر علاوه بر همه مضرات آن برایتان داریم. محققان آمریکایی می‌گویند مصرف بیش از حد گوشت قرمز که از غنی‌ترین منابع آهن است، منجر به چاقی می‌شود. البته این تحقیقات روی موش‌ها انجام شده و نشان داده است هر چه آهن در برنامه غذایی روزانه بیشتر باشد، سطح هورمون گرسنگی هم بالاتر می‌رود. اگرچه معنی‌اش این نیست که اگر کم‌خونی دارید و چاق هستید، قرص‌های آهنتان را دور بریزید تا لاغر شوید، بلکه منظور مصرف متعادل آن در رژیم غذایی و پرهیز از مصرف بیش از حد این ماده معدنی است.