در دنیای امروزه، با پیشرفت چشمگیر صنعت مد و افزایش سطح بهداشت، افراد بیشتر به وضعیت سلامت جسمانی خود اهمیت می دهند. از جمله مواردی که بیشتر مورد توجه قرار گرفته است؛ وضعیت سلامت پوست و مو می باشد. رسیدگی به پوست همانقدر که آسان است، سختی هم دارد. چرا که علاوه برتوجه به پاکیزگی پوست، باید مراقب آسیب های ناشی از مراقبت زیاد یا انواع کرم های مراقبت از پوست که ممکن است منجر به ایجاد لکه بر روی پوست صورت گردد نیز اهمیت ویژه ای دارد. جلوگیری از ایجاد لک های پوستی می تواند کمی هزینه بر باشد اما در بلند مدت ارزشمند است. در ادامه پس از معرفی انواع لک های پوستی به علل ایجاد آنها و سپس روش های درمان لک های پوستی می پردازیم.
انواع لک های پوستی
کک و مک
لکه های قهوه ای کم رنگ کوچک به اندازه ۱ تا ۲ میلی متر است و در اوایل زندگی ظاهر می شود. کک و مک تبدیل به خال نمی شود. رنگ کک و مک ها متفاوت است آنها ممکن است قرمز، زرد، برنزه، قهوه ای روشن و یا سیاه باشند. اما همیشه از رنگ پوست اطراف خود تیره ترند چرا که آنها در نتیجه باقی ماندن رنگدانه های تیره به نام ملانین ایجاد می گردند. کک و مک نتیجه توزیع نا موزون و نامتوازن رنگدانه ملانین در پوست می باشد. به عبارت دیگر ناشی از ته نشین شدن نامتعارف ملانین در یک نقطه از پوست می باشد.
علل ایجاد کک و مک
گاهی ممکن است لک های صورت ناشی از ناراحتی های داخلی باشد اما به طور کلی با حساسیت در برابر نور خورشید ارتباط دارد. یکی از دلایل بروز کک و مک بر روی پوست ویژگی های ارثی می باشد بنابراین مانند پدر و مادر خود و یا هردوی آن ها روی پوست شما کک و مک ظاهر می شود. دلیل دوم اختلالاتی مانند اگزرو درما پیگمنتوسام که باعث افزایش جذب اشعه های آفتاب و برزو کک و مک صورت می شود.
مدت های طولانی در معرض نور آفتاب بودن باعث بروز کک و مک مخصوصا در افرادی که دارای پوست های حساس هستند به دلیل اینکه ملنیوم موجود در پوست این افراد کم می باشد و باعث بروز کک و مک در پوست این افراد می شود. تنظیم نبودن هورمون های بدن باعث ایجاد کک و مک در افراد می شود در این افراد هورمون استروژن باعث تحریک پیگمنت ها می شود و سلول هایی که باعث ایجاد رنگدانه بر روی پوست می شوند در زمان قرار گرفتن در معرض نور آفتاب فعال می شوند.
راه های درمان کک و مک
هر کسی آمادگی ژنتیکی برای ایجاد کک و مک را دارد باید حتما از کرم های ضد آفتاب استفاده نماید و حتی الامکان زمان قرارگرفتن در معرض تابش اشعه های خورشید را بکاهد. راه های مختلفی برای درمان این لک ها وجود دارد که به اختصار به آنها اشاره می کنیم.
استفاده از کرم های سفیدکننده و ضد لک ارزان ترین راه و راحت ترین راه برای رفع این عارضه می باشد. هرچند که جواب دهی قابل اطمینان نداشته و باید مدت طولانی استفاده شود.
کرایو: یک نوع انجماد ملایم و خفیف با نیتروژن مایع است که می تواند برای درمان کک و مک استفاده شود. به اصطلاح عامه مردم، فریزکردن هم گفته میشود.
درمان لیزری : لیزر هایی که نور سبز تولید می کنند می توانند کک و مک ها را به طور موثر و مطمئن روشن تر و یا از بین ببرند. این روش نیز مانند روش انجماد یک روش ساده و مطمئن با درصد موفقیت بالا و کمترین درصد ریسک در ایجاد زخم می باشد.
لایه برداری : به روش های مختلف شیمیائی و فیزیکی انجام می شود. از کرم ها : ترتینوئین، از محلول ها : پیلینگ با اسید های میوه، از دستگاه ها : میکرودرم ابریژن. استفاده از این روش ها هم نیاز به صبر و تحمل دارد.
لکه های حاملگی
به آنها لکه هورمونی هم می گویند. این لکه ها ابتدا بصورت قهوه ای کم رنگ (بزرگ تر از کک و مک) ظاهر می شود و به تدریج اندازه آن بزرگ تر و رنگ آن تیره تر می شود و در موارد شدید مناطق وسیعی از صورت ( مثلا گونه ها یا بینی یا پیشانی ) را درگیر می کند. همانند کک و مک سه عامل: ژنتیک، هورمون، نور آفتاب در بروز و تشدید آن دخیل است ولی بر خلاف کک و مک در ملاسما نقش عوامل هورمونی بارز تر و اشکار تر است، مثلا دیده شده فردی که اصلا دچار این لک نبوده بعد از ازدواج و استفاده از قرص های ضد بارداری یا هنگام بارداری مبتلا به این لکه ها می شود و بعد از آن اگر فرد مصرف قرص را ادامه دهد یا درمعرض نور آفتاب قرار گیرد شدت و وسعت این لکه ها بیشتر و بیشتر می شود. لکه های بارداری بصورت لکه های تیره و قهوه ای روی گونه ها یا پیشانی و اطراف چشم ها دیده می شوند این ضایعات بتدریج ایجاد شده و قرینه هستند.
راه درمان
لکه های حاملگی معمولا بطور کامل در عرض یک سال بعد از زایمان ناپدید می شوند اگر چه ممکن است بعد از ده سال نیز باقی بمانند. لکه های ناشی از مصرف قرص های ضد حاملگی مدت بیشتری می مانند. برای درمان این نوع لک ها باید به دکتر پوست مراجعه شود. در بیشتر موارد، تیرگی های بوجود آمده به آهستگی و بدون هیچ گونه درمانی برطرف می شوند. از کرم ها و تمیز کننده های پوستی ملایم استفاده کنید. از بکار بردن کرم هایی که پوستتان را تحریک می کنند خودداری کنید زیرا باعث بدتر شدن تیرگی می شوند. درمان هر چه سریع تر شروع شود نتیجه بهتری می توان گرفت و نباید به امید بهبودی خود به خودی درمان را به تاخیر انداخت.
لکه های جای جوش
بعضی از افراد مبتلا به آکنه یا جوش دچار لکه های بعد از بهبود ی جوش می شوند به طوری که فرد ابتدا دچار جوش های قرمز یا چرکی می شود و به مرور زمان وقتی جوش ها خشک می شود لک قهوه ای یا بعضا لک قرمز به جای میگذارد، خصوصا اگر فرد جوش خود را دست کاری کند احتمال لک قهوه ای یا لک تیره بعد از جوش زیاد می شود.
در بسیاری از این افراد این حالت یعنی گذاشتن لک بعد از جوش یک زمینه یا استعداد ارثی هم دخیل است خصوصا در مورد لکه های قرمز بعد از جوش این علت یعنی زمینه ژنتیکی مهم تر است چرا که دیده شده افرادی بدون انکه جوش را دست کاری کنند دچار اسکار ها و لکه های قرمز ( وگاها لکه قهوه ای ) بعد از بهبودی جوش می شوند.
در ضمن نوع جوش هم در گذاشتن لک اثر دارد مثلا جوش های عمیق و کیستی و چرکی احتمال بیشتری برای گذاشتن لک دارند، دوام و مدت جوش هم در ایجاد لک بعد از جوش موثر است مثلا کسی که جوش های صورت خود را درمان نمی کند ( عدم مراجعه به پزشک ) و جوش ها به مدت طولانی باقی می مانند و احتمال لک زیاد میشود خصوصا اگر شخص در معرض نور آفتاب قرار گیرد این مورد بیشتر رخ می دهد.
علل ایجاد
دست کاری جوش ها در مدت زمان باقی ماندن جوش روی صورت موثر است. جوش هایی که ناشی از کبد چرب هستند اغلب بعد از بهبودی نیز لک های پوستی بر جای می گذارند.
راه های درمان
استفاده از کرم های لایه بردار و ماسک های صورت تاثیر بسزایی در کاهش تعداد جوش ها و همچنین از بین رفتن و کم رنگ شدن لک های ناشی از این مورد دارند. داشتن برنامه ی بخور هفتگی نیز در درمان این لک ها موثر است.
لکه های بعد از زخم یا التهاب پوست
بعضی از بیماری های پوستی که بصورت التهاب های پوستی و لکه های قرمز یا قهوه ای خارش دار اغاز می شوند با مرور زمان بعد از فروکش کردن التهاب پوست لکه های قهوه ای بر جای می گذارد یا کسانی که دچار یک زخم در پوست می شوند بعد از بهبودی التهاب یا زخم پوستی دچار لکه های قهوه ای تیره نامنظم می شوند.
راه های درمان
استفاده از کرم های لایه بردار و اسکراب ها می تواند تا حد زیادی موثر باشد. البته تا حد زیادی به مرور زمان نیز بستگی دارد.
کلام آخر
به طور کلی درمان لک های پوستی نیازمند صرف زمان است و شما نمی توانید با صرف یک هفته فکر کنید درمان اثر بخش نبوده است. ممکن است در مواردی حتی تا ۶ ماه الی یک سال نیز درمان این لک ها به طول بیانجامد.
