چرا گیربکس ماشین خراب می‌شود؟

داشتن اطلاعات در خصوص علایم خرابی گیربکس مهم‌تر از بسیاری بخش‌های دیگر باشد. در این مقاله ای از مجله اینترنتی نیازمندی‌های همشهری علاوه بر گیربکس و وظایف آن، شما را با ۱۰ علائم بسیار مهم خرابی گیربکس، آشنا خواهیم کرد.

گیربکس چیست؟

پیش از آنکه با علائم خرابی گیربکس آشنا شویم درباره این قطعه از خودرو باید بیشتر آشنا شویم. گیربکس که جعبه دنده نیز نامیده می شود، قطعه مهمی از خودرو است که حرکت اتومبیل بدون آن امکان پذیر نخواهد بود. این قطعه که جزئی از سیستم انتقال قدرت به شمار می‌آید، میزان گشتاور تولیدی توسط قوای محرکه را از طریق کلاچ به چرخ‌ها منتقل می‌کند. وجود گیربکس باعث خواهد شد تا راننده با کنترل نیروی تولیدی، سرعت خودور را افزایش دهد. گیربکس خودرو در حد موتور یا مولد نیرو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مکانیک‌های با تجربه و کاربلدی می‌توانند این قسمت از وسیله نقلیه را تعمیر کنند، چرا که حفظ سلامت آن باید در اولویت قرار گیرد.

گیربکس در خودرو چه وظایفی برعهده دارد؟

به طور کلی ایجاد تعادل میان سرعت و نیرو یکی از وظایف اصلی این قطعه از وسایل نقلیه است. بدین صورت که یک گیربکس باید این توانایی را داشته باشد که نیروی کافی را در حرکات خودرو در سربالایی‌ها فراهم کند و سرعت مورد نیاز را برای مسیرهای صاف و همراه تامین کند. علاوه بر وظیفه گفته شده این قطعه از خودرو ۳ وظیفه اصلی دیگر را نیز برعهده دارد که به شرح زیر است:

کنترل خودرو در شرایط مختلف

جعبه دنده (گیربکس) توانایی کنترل خودرو را در شرایط مختلف جاده برعهده دارد و کاملا وسیله نقلیه را در اختیار راننده قرار می‌دهد.

حرکت خودرو به جلو و عقب

راننده با کمک این قطعه از وسیله نقلیه می تواند کنترل جهت حرکت خودرو به جلو و یا عقب را برعهده بگیرد.

توقف انتقال نیروی موتور به چرخ‌ها

گیربکس این امکان را دارد که انتقال نیروی موتور به چرخ ها را متوقف کند در حالی که موتور در حال کار کردن باشد.

چند نوع گیربکس داریم؟

به طور کلی گیربکس ها (جعبه دنده ها) به دو دسته دستی و اتوماتیک تقسیم می‌شوند. در حالی بسیاری از کارشناسان خودرو معتقدند راننده های حرفه به هیج عنوان سراغ گیربکس اتوماتیک نمی رود اما در حال حاضر استفاده از خودروهایی با گیربکس اتوماتیک از محبوبیت بیشتری برخودار است.

گیربکس اتوماتیک

استفاده از گیربکس اتوماتیک و یا خودکار به نسبت گیربکس دستی، بسیار راحت و آسان است و راننده در مسیرهای پر رفت و آمد و ترافیک های طولانی و سرسام آور با مشکلات تعویض دنده روبه رو نخواهد شد. در خودروهایی که از گیربکس اتوماتیک بهره‌مند هستند، دردسرهای تغییر دنده و کلاچ گرفتن از سوی راننده وجود نخواهد داشت و تنظیم دور موتور و سرعت خودرو کاملا نیز به صورت خودکار انجام می‌گیرد. در چنین خودروهای هر چه فشار زیادی به پدال گاز وارد شود، دنده سبک تر شده و خودرو شتاب بیشتری خواهد گرفت. اما در صورتی که به پدال گاز فشار کمتری وارد شود، دنده سنگین شده و در هنگام حرکت در سراشیبی، خودرو با قدرت بیشتری مسیر را طی می‌کند.

یکی از مزایای اصلی استفاده از گیربکس‌های اتوماتیک، کاهش سوخت به دلیل نبود شوک‌های ناشی از تعویض دنده است. همچنین شتاب خودروهایی که از این گیربکس بهره‌مند هستند نسبت به گیربکس های دستی بیشتر است. اما در مقابل گیربکس‌های اتوماتیک علاوه بر مزایا از معایبی نیز برخوردار هستند. این دسته از جعبه دنده‌ها به دلیل افزایش احتمال خرابی، عمر کمتری نسبت به جعبه دنده های دستی دارند. همچین هزینه تعمیرات این دسته از گیربکس‌ها بسیار بالاست و حتی ممکن است هر مکانیکی توانایی لازم را برای تعمیر آن نداشته باشد.

گیربکس دستی

در حال حاضر بسیاری از خودروهای داخلی از گیربکس دستی بهره مند هستند. یکی از مزایای مهم این نوع از جعبه دنده ها، هزینه کمتر تعمیرات به نسبت گیربکس های اتوماتیک است. علیرغم اینکه ممکن است در مسیرهای طولانی استفاده جابه جایی دنده و کلاج گرفتن ممکن است خیلی خسته کننده باشد اما بسیاری از راننده‌های ایرانی همچنان ترجیع شان بر این است که از خودرویی استفاده کننده که گیربکس دستی داشته باشد. به این دلیل که کنترل چنین خودروهایی کاملا در دست خود راننده است و به تمایل خود سرعت اتومبیل را افزایش یا کاهش می‌دهد.

در صورتی که هنگام رانندگی دور موتور از محدوده استاندارد خارج شود و دنده تعویض نشود، فشار زیادی به موتور خودرو وارد خواهد شد و مصرف سوخت نیز افزایش پیدا خواهد کرد. گیربکس دستی به دو دسته گیربکس‌های ترتیبی(غیر سنکرونیزه) و گیربکس‌های غیر ترتیبی(سنکرونیزه) تقسیم می شود. در گیربکس ترتیبی، تعویض دنده‌ها بصورت پشت سرم خواهد بود اما در گیربکس غیر ترتیبی امکان جهش تعویض دنده از ۲ به ۴ وجود دارد و نیاز به رعایت ترتیب نمی باشد.

علائم خرابی گیریکس خودرو

عمل دیر هنگام گیربکس

اگر حس کردید هنگام دنده عوض‌کردن، گیربکس به‌خوبی واکنش نشان نمی‌دهد و کمی تأخیر دارد، نشانه مشکل در گیربکس است.

صدای وزوز هنگام حرکت

اگر در هنگام حرکت، صدای وزوز شنیدید، یکی از نشانه اصلی مشکل در گیربکس است. هرچه دیرتر برای تعمیر گیربکس اقدام کنید آسیب بیشتری به اجزای دیگر خودرو وارد خواهد شد.

دیده شدن نشت مایع

معمولا یکی از مشخص‌ترین نشانه‌های ایراد در خودرو، دیدن مایع در جایی که نباید وجود داشته باشد، است. بهترین راه برای اینکه متوجه شوید مایع از کجا نشت کرده است این است که چند تکه مقوا را زیر اتومبیل‌تان در جایی که آن را پارک کرده‌اید قرار دهید.

جا رفتن دنده به سختی

برای دنده‌های دستی، وقتی هنگام دنده عوض‌کردن احساس می‌کنید صدا می‌شنوید یا به‌زحمت دنده جا می‌رود، احتمالا کلاچ فرسوده شده و باید آن را تعویض کنید.

شنیدن سر و صدا در حالت خلاص

در صورتی که خودرو در حالت خلاص صدا تولید کند، معمولا نشانه مشکل در گیربکس است. گاهی می‌توان صرفا با تعویض روغن گیربکس مشکل را برطرف کرد. اما اگر مشکل رفع نشد باید آن را به مکانیک بسپارید.

روشن شدن چراغ چک

هنگامی‌که چراغ‌های هشدار در داشبورد روشن می‌شوند، یعنی در سیستم‌های زیر کاپوت مشکلی وجود دارد که نباید از آن‌ها چشم‌پوشی کرد. مخصوصا اگر چراغ چک موتور روشن شود.

بالا رفتن دور موتور

در صورتی که لرزش‌هایی در اتومبیل حس می‌کنید، دلیلش این است که اجزای داخلی سیستم گیربکس دچار ساییدگی شده است. در این صورت باید هر چه سریع‌تر به آن رسیدگی کنید.

درست کار نکردن پدال کلاچ

اگر در هنگام کلاچ گرفتن مجبور می‌شوید پا را زیاد بالا بیاورید یا بیش‌ از حد پایین ببرید یا کلاچ به‌راحتی آزاد نمی‌شود، ممکن است نشان‌دهنده خرابی گیربکس باشد.

عدم حرکت خودرو هنگام دنده

یکی از مشکلات جدی در گیریکس خودرو، حرکت نکردن هنگام دنده است. آیا تاکنون برایتان اتفاق افتاده است که ماشین را روی دنده درایو (در ماشین‌های اتومات) یا روی دنده یک قرار داده‌اید، اما حرکت نمی‌کند؟ این مشکل به خرابی گیربکس ارتباط دارد. احتمالا سطح روغن آن کاهش یافته است.

بوی سوختگی

بوی سوختگی می‌تواند نشانه مشکلات متعددی باشد، اما به اولین چیزی که باید شک کنید گیربکس است. داغ‌شدن بیش‌از حد روغن گیربکس می‌تواند بوی سوختگی تولید کند. لازم به ذکر است علائم خرابی گیربکس موتورسیکلت نیز در برخی از موارد همانند علائم مربوط به خرابی جعبه دنده خودرو است. صدای زوزه، مشکل عوض کردن دنده، بوی سوختگی، نشتی روغن، کاهش قدرت و شتاب نیز از جمله نشانه های خرابی گیربکس موتورسیکلت می‌باشد.