انواع مالیات مسکن و نکاتی که باید بدانید!

صنف ساختمان همانند دیگر اصناف فعال کشور مشمول پرداخت مالیات است و صاحبان املاک موظف به پرداخت آن هستند. شاید بسیاری از افرادی که قصد خرید خانه دارند بودجه خود را فقط بر اساس هزینه ملک، در نظر می‌گیرند اما در حالی که علاوه بر هزینه فوق، ملک از یکسری هزینه‌های دیگر برخوردار است که یکی از مهم‌ترین آنها، پرداخت مالیات است.

مالیات چیست؟

به طور کلی، پولی که ساکنان کشورها به عناوین مختلف جهت تامین بخشی از مخارج عمومی دولت پرداخت می‌کنند مالیات گفته می‌شود. دولت‌ها نیز برای آنکه بتوانند خدمات مناسبی به مردم ارائه دهند به محل مالیات‌های اخذ شده مراجعه کرده و منابع مورد نیاز را تامین می‌کنند. با وجود اینکه فروش منابع خام یکی از اصلی‌ترین منابع تامین هزینه دولت‌ها به شمار می‌آید اما اخذ مالیات به عنوان یکی از روش‌های کارآمد و اثربخش به شمار می‌آید.

در صورتی که دولت‌ها نسبت به اخذ مالیات از افراد جامعه به خوبی عمل نکنند، زمینه فساد اقتصادی نیز فراهم می‌شود. میزان درآمد مالیاتی دولت‌ها به پتانسیل مالیاتی هر کشور و توانایی در جمع آوری مالیات بستگی دارد. با توجه به اینکه مالیات در نتیجه ارائه خدمات به مردم کشور منتهی می‌شود. بنابراین پرداخت مالیات به عنوان یک وظیفه اجتماعی بر اساس قانون تلقی می‌شود و کوتاهی در پرداخت آن به نوعی قانون شکنی محسوب می‌شود و دولت می‌تواند با افراد قانون شکن برخورد کند.

مالیات به چند دسته تقسیم می‌شود؟

در کشورهای مختلف مالیات به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود. در ایران و بر اساس قوانین سازمان امور مالیاتی کشور این بخش از هزینه‌ها به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم می‌شود که در ادامه به بررسی هر یک از آنها می‌پردازیم.

مالیات مستقیم

در این دسته از مالیات، دولت به طور مستقیم از افراد جامعه مالیات دریافت می‌کند. به طور کلی مالیات مستقیم به دو دسته مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی تقسیم می‌شود.

مالیات بر درآمد

یکی از رایج‌ترین مالیات‌های مستقیم، مالیات بر درآمد است که مستقیم از درآمد اشخاص کسر می‌شود. مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد اتفاقی، مالیات بر درآمد کشاورزی و مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف درآمد، هفت نوع از مالیات بر درآمد به شمار می‌آید.

مالیات بر دارایی

یکی دیگر از انواع مالیات مستقیم مالیات بر دارایی است که به ۵ دسته مالیات بر اراضی بایر، مالیات سالانه املاک، مالیات بر ارث، مالیات بر تمبر و مالیات مستغلات مسکونی خالی از سکنه تقسیم می‌شود. قانون مالیات بر دارایی در سال ۱۳۶۶ تصویب شده است.

مالیات غیرمستقیم

این مالیات به قیمت خدمات و کالاها اضافه شده و به مصرف کننده تحمیل می‌شود. یکی از مشکلات بزرگ این نوع از مالیات این است که سهم اقشار پر درآمد و افراد کم درآمد در پرداخت مالیات اعمال شده بر یک کالای واحد یکسان است. به طور کلی مالیات غیرمستقیم به مالیات بر مصرف، حقوق و عوارض گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده تقسیم می‌شود.

مالیات بر مسکن

همان طور که در بالا اشاره شد مالیات به ۲ دسته مالیات مستقیم و مالیات غیرمستقیم تقسیم می‌شود و مالیات بر مسکن به عنوان یکی از دسته‌های مالیات مستقیم، زیر شاخه مالیات بر دارایی قرار دارد. مالیات بر مسکن خود به ۳ دسته تقسیم می‌شود که صاحبان املاک باید نسبت به آنها آگاهی داشته باشد. ما در این مقاله از مجله اینترنتی نیازمندی‌های همشهری به طول کامل این از دسته از مالیات را مورد بررسی قرار می‌دهیم که در ادامه می‌خوانید. همچنین ساکنان شهر و استان تهران جهت دسترسی به آدرس و تلفن ادارات مالیات می‌توانند به پایان این مقاله مراجعه کنند.

مالیات بر اجاره املاک مسکونی

این مالیات به عنوان بخشی از مالیات بر مسکن به دو دسته مالیات اجاره دست اول و مالیات اجاره دست دوم تقسیم می‌شود.

مالیات اجاره دست اول

بر اساس ماده ۵۴ قانون مالیات‌ها، صاحبان املاک و یا موجر (حقیقی و یا حقوقی) باید بخشی از درآمد به دست آمده از بابت اجاره املاک و مستغلات را به اداره مالیات بپردازند. بر اساس این ماده مالیات اجاره دست اول عبارت است از کل مال‌الاجاره، اعم از نقدی و غیرنقدی، پس از کسر ۲۵ درصد بابت هزینه‌ها، استهلاک و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره

مالیات اجاره دست دوم

در صورتی که مستاجر، ملک را به فرد دیگری اجاره دهد، صاحب ملک مشمول پرداخت مالیات اجاره دست دوم خواهد شد. بر اساس قانون مالیات اجاره دست دوم عبارت است از مابه‌التفاوت اجاره دریافتی و اجاره پرداختی بابت ملکی که اجاره کرده است. در واقع این درآمد درگیر پرداخت مالیات اجاره دست دوم می‌شود.

معافیت مالیات اجاره دست دوم

محل سکونت پدر یا مادر، همسر یا فرزند فرد، اجداد و همچنین محل سکونت افراد تحت تکفل، مالک اجاری محسوب نشده مگر آنکه ثابت شود که بابت ملک اجاره‌ای، پرداختی صورت گرفته است و از طریق مالک دریافت می‌شود. درآمد حاصل شده هر شخص ناشی از اجاره واحد یا واحدهای مسکونی در کلان شهر تهران تا متراژ صد و پنجاه متر مربع زیر بنای مفید و در سایر نقاط کشور تا مجموعاً متراژ ۲۰۰ متر مربع زیر بنای مفید، از مالیات اجاره دست دوم یا بر درآمد ناشی از اجاره املاک معاف است. شخص حقیقی که هیچ‌گونه درآمدی ندارد، تا میزان معافیت مالیاتی درآمد حقوق که هرساله سقف آن اعلام می‌شود، از درآمد مشمول مالیات سالانه مستغلات معاف بوده و مازاد طبق مقررات مشمول مالیات است.

مالیات بر مستغلات خالی

یکی دیگر از انواع مالیات بر مسکن که قانون گذار آن را وضع می‌کند، مالیات بر مستغلات خالی است. در این نوع از مالیات‌ها، مالک باید بر اساس قانون، نسبت به خالی بودن خانه، مالیات پرداخت کند. در شهرهایی با ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، واحدهای خالی فقط در سال نخست معاف از مالیات می‌باشند اما از سال دوم مشمول مالیات می‌شوند. مالیات واحدهای خالی در سال دوم معادل یک‌دوم مالیات بر اجاره، در سال سوم معادل مالیات بر اجاره و در سال چهارم و بعد از آن معادل یک و نیم برابر مالیات اجاره خواهد بود.

مالیات نقل و انتقال املاک

این نوع از مالیات‌ها از اهمیت ویژه در قوانین مالیاتی برخوردار است که به ۴ دسته مالیات نقل و انتقال املاک قطعی، مالیات انتقال حق واگذاری (‌حقوق صنفی و سرقفلی)، مالیات بر درآمد حاصل از ساخت و فروش املاک (نوساز) و مالیات بر درآمد رضایت مالک یا حق مالکانه تقسیم می‌شود.

مالیات نقل‌ و انتقال املاک قطعی

مالیات نقل و انتقال املاک قطعی بر اساس میزان ارزش معاملاتی ملک به علاوه ۵ درصد محاسبه می‌شود. مبنای محاسبه ارزش ملک و میزان مالیات نقل‌ و انتقال املاک بر اساس پارامترهایی از جمله مساحت عرصه، مساحت بنا، قدمت بنا یا سال ساخت بنا، نوع اسکلت بنا، تأسیسات و تجهیزات بکار رفته، نوع استفاده و کاربری، نوع مالکیت و محل وقوع ملک است.

مالیات انتقال حق واگذاری املاک (‌حقوق صنفی و سرقفلی)

بر اساس تبصره ۲ ماده ۵۹ قانون املاک، به طور کلی حق واگذاری املاک عبارت است از حق کسب یا پیشه یا حق تصرف محل یا حقوق ناشی از موقعیت تجاری محل. مبنای محاسبه مالیات انتقال حق واگذاری املاک، اخذ وجوه دریافتی مالک یا صاحب حق با نرخ ۲ درصد در زمان واگذاری از طرف مالکان عین یا صاحبان حق است.

مالیات بر درآمد حاصل از ساخت و فروش املاک (نوساز)

درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی ناشی از ساخت ملک یا فروش هر نوع ساختمان حسب مورد مشمول دریافت مالیات بر درآمد صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی خواهد بود. افرادی که مشمول مقررات مالیاتی در خصوص ساخت و فروش ساختمان توسط اشخاص حقیقی می‌شوند باید از تاریخ صدور گواهی پایان کار ساختمانشان به مدت کمتر از ۳ گذشته باشد که اگر بیشتر باشد شامل مالیات ساخت و ساز نمی‌شود.

در صورتی که درآمد سازنده‌ها از محل ساخت و فروش اولین واحد مسکونی به بیش از ۵۰ میلیون تومان تجاوز نکند، نرخ مالیات فروش ملک و ساخت، معادل ۱۵ درصد درآمد سازنده محاسبه می‌شود. اگر سازنده‌ حقیقی دارای درآمدی بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان باشد، برای درآمد تا ۵۰ میلیون تومان، مشمول پرداخت مالیات بر فروش ملک ۱۵ درصدی و برای مازاد بر آن تا ۱۰۰ میلیون تومان (۵۰ میلیون دوم) مشمول مالیات فروش ملک و ساخت معادل ۲۰ درصد می‌شود.

سازنده‌هایی که از محل ساخت و اولین فروش واحد مسکونی، مبلغی را بیش از ۱۰۰ میلیون تومان درآمد کسب کرده باشند، بابت دو سطح اول یعنی ۵۰ میلیون اول و ۵۰ میلیون دوم، به ترتیب مشمول مالیات بر فروش ملک معادل ۱۵ درصد و ۲۰ درصد می‌شوند و درآمدی که بیش از آن دو سطح اول دریافت کرده‌اند (یعنی درآمد بیش از ۱۰۰ میلیون تومان)، مشمول مالیات فروش ملک ۲۵ درصدی خواهد شد.

مالیات بر درآمد رضایت مالک یا حق مالکانه

یکی دیگر از انواع مالیات نقل‌ و انتقال املاک، مالیات بر درآمد رضایت مالک یا حق مالکانه است. به طور کلی مبنای اخذ این وام به شرح زیر است: مبلغ دریافتی توسط مالک یا مالکین جهت اعلام رضایت نسبت به انتقال حق واگذاری محل (سرقفلی)، اجاره بدون انتقال سرقفلی و یا تغییر شغل، مشمول مالیات به نرخ ۲ درصد است.

ادارات مالیاتی استان تهران

• اداره مالیات استان تهران – جنوب (آدرس: شهرری، نرسیده به میدان شهرری، کوچه فروشگاه – رفاه تلفن: ۵۵۹۶۲۹۹۲-۴)
• اداره مالیات استان تهران – ارزش افزوده (آدرس: ونک، چهار راه جهان کودک، نبش گل فروشی بهرام – تلفن: ۸۸۸۸۹۸۹۵)
• اداره مالیات استان تهران – شرق (آدرس: رودهن، بلوارامام خمینی، بوستان یازدهم، جنب شهرداری – تلفن: ۷۶۵۱۲۸۰۰)
• اداره مالیات استان تهران – شمال (آدرس: خیابان گاندی جنوبی، کوچه۲۵، پلاک ۱۱، طبقه ۴ – تلفن: ۴۲۵۸۹۰۰۰)
• اداره مالیات استان تهران – غرب (آدرس: شهریار، شهرک اداری اندیشه، جنب دادگستری – تلفن: ۶۵۲۲۵۰۵۲)
• اداره مالیات استان تهران- جنوب (آدرس: اتوبان بعثت، خیابان بخارایی شمالی، جنب مسجدقدس – تلفن: ۵۵۱۸۸۷۳۰-۵۵۱۸۸۸۱۹)
• اداره مالیات شهر تهران – ارزش افزوده (آدرس: خیابان آذربایجان، خیابان سلیمانیه جنوبی، پلاک ۱۴، طبقه ۴ – تلفن: ۶۶۹۴۲۷۲۰-۶۶۹۴۳۷۶۳)
• اداره مالیات شهر تهران – شرق (آدرس: میدان رسالت، ابتدای خیابان نیروی دریایی، جنب اداره پست – تلفن: ۷۷۸۹۳۳۰۰)
• اداره مالیات شهر تهران- شمال (آدرس: میرداماد، بعد از مسجدالغدیر، پلاک ۱۵۳ – تلفن: ۲۲۹۲۲۳۰۱-۲)
• اداره مالیات شهر تهران- غرب (آدرس: خیابان آزادی، خیابان دکتر هوشیار، کوچه مازیار، پلاک ۴ – تلفن: ۶۶۰۲۴۴۲۰)
• اداره مالیات شهر تهران- مرکز (آدرس: میدان هفت تیر، خیابان قائم مقام فراهانی، روبروی میدان شعاع – تلفن: ۸۸۳۸۱۴۶۲-۶۳)
• اداره مالیات شهر تهران – مودیان بزرگ (آدرس: شهرک غرب، بلواردادمان، پلاک ۱۰۴ – تلفن: ۸۸۳۶۹۰۴۰)