فهرست مطلب
تا به حال شیده‌‍‌اید که فلان بازی، ذهن را تقویت می‌کند یا با انجام یک کار خاص می‌توان حافظه را تقویت کرد؟ به مجموع این فرایندها تمرین‌های ذهنی گفته می‌شود که این روزها تبلیغات زیادی نیز در این خصوص انجام می‌گیرد، اما چقدر باید این تبلیغات را جدی گرفت؟
افسانه‌های مغزی
این روزها پیام‌های زیادی درباره‌ی تمرین دادن به مغز در شبکه‌های مجازی رد و بدل می‌شود که ادعا می‌کنند اگر مغزتان را تمرین ندهید، فاسد می‌شود و سلول‌هایش به مرور از بین می‌رود. اما واقعیت این است که تحریکات روزانه‌ی مغز برای زنده نگه داشتنش کافی است. درواقع همین که زنده هستید، یعنی ذهن‌تان را برای فعال بودن تمرین می‌دهید.
افسانه یک
شما تنها از ۱۰ درصد مغزتان استفاده می‌کنید.
غلط: بخش‌های مختلف مغز شما در طول روز مسئول انجام کارهای متفاوتی هستند از جمله نفس کشیدن، غذا خوردن، دیدن، تجزیه و تحلیل اطلاعات و…
افسانه دو
سر و کله زدن با تکه‌های پازل، مغز را جوان نگه می‌دارد.
غلط: هیچ مطالعه‌ی جامعی وجود ندارد که نشان دهد جدول حل کردن، پازل درست کردن، حل کردن جدول‌های سودوکو و… بیش از فعالیت‌های عادی و روزمره مثل ورزش کردن یا معاشرت با دیگران، زوال عقل را به تاخیر انداخته و به جوان ماندن سلول‌های مغزی کمک می‌کنند.
واقعیت پشت پرده
حدود ۱۵۰ پژوهش تاکنون در زمینه‌ی تمرین دادن به ذهن انجام شده که فقط ۱۰ مورد آنها نشان داده این تمرینات می‌تواند عملکرد شناختی مغز را بهبود بخشد. مطالعه‌ای که در دانشگاه جورجیاتک انجام شده، حاکی از آن است که انجام بازی‌های به اصطلاح مغزی مانند بازی‌های حافظه و… حافظه‌ی بازیکن‌ها را در همان بازی خاص و نه در همه‌ی جنبه‌های زندگی افزایش می‌دهد. در مطالعه‌ی دیگری که در دانشگاه کمبریج و با حضور ۱۱ هزار و ۴۰۰ داوطلب انجام شده، مشخص شده اگر این افراد به صورت هفتگی بازی‌های تقویت حافظه را انجام دهند، حافظهشان در زمینه‌ی همان بازی‌های خاص و گروه مشابه افزایش پیدا می‌کند. این مسئله در مورد سایر بازی‌ها صدق نمی‌کند.
یک ادعای قابل تأمل
هر کدام از شبکه‌های مجازی یا وبسایت‌هایی که با موضوع تمرین دادن به مغز فعالیت می‌کنند، درواقع ادعای خاص خود را در زمینه‌ی جوان نگه داشتن سلول‌های مغزی یا باهوش‌تر کردن افراد مطرح می‌کنند.
شواهد علمی
اغلب این شبکه‌ها و سایت‌های اینترنتی به نتایج تحقیقات خود در این زمینه اشاره می‌کنند. اگر به این موضوع علاقه‌مندید سری به این وب سایت‌ها بزنید: در وبسایت lumosity.com آمده بعضی تمرین‌های مغزی وجود دارد که براساس مطالعات منتشرشده در این وبسایت می‌توانند حافظه و عملکرد شناختی ذهن را افزایش دهند. در وب سایت braintrainer.com ادعا شده که انجام ۱۰ تا ۲۰ دقیقه ورزش ذهنی عملکرد شناختی مغز را بهبود بخشیده و سرعت تجزیه و تحلیل اطلاعات را بالا می‌برد. در وبسایت brainmetrix.com آمده بعضی ورزش‌های ذهنی هستند که باعث می‌شود مغز با سرعت بیشتری داده‌های مختلف را تجزیه و تحلیل کرده و عملکرد کارآمدتری داشته باشد تا فرد بتواند چند کار را به صورت همزمان انجام دهد.