تماشای پادشاه فصل‌ها؛ ۱۰ پیشنهاد منحصر به فرد برای گشت و گذار پاییزی

«باغِ بی‌برگی که می‌گوید که زیبا نیست؟ / … / باغِ بی‌برگی خنده‌اش خونی‌ست اشک آمیز / جاودان بر اسبِ یال افشانِ می‌چَمد در آن / پادشاه فصل‌ها پاییز» احتمالا شما هم با «مهدی اخوان ثالث» در این بند از شعر «باغ من» کاملا موافقید. چرا که رنگارنگی پاییز چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند و این چنین است که زیبایی خیره کننده‌اش انگار فقط از عهده شاعران برمی‌آید. در پاییز، فقط رنگمایه‌های زرد و سرخ و نارنجی که به دل جنگل و دشت و کوهستان می‌زند، باعث نمی‌شود تا هوش از سر آدم برود، بلکه بادهایی ملایم و خوشبو که آرام می‌وزند و باران‌های گهگاهی تند و آرام‌اش هم افسونگری پاییز را صد چندان می‌کند.

جاده‌ها با پایان تابستان خلوت‌تر شده‌اند و فرصتی عالی است تا تن به مسیرها در این فصل بدهیم. همین است که نه زودتر و نه دیرتر از نیمه پاییز، در این ماه از سال باید دل به جاده زد و زیباترین فصل سال را نفس کشید. در این مطلب از مجله اینترنتی نیازمندی‌های همشهری، ۱۰ پیشنهاد سفر دلپذیر و تماشایی برای پاییزگردی شما در نظر گرفته‌ایم؛ از ییلاق‌های مناطق خزری و جنگل‌های هیرکانی گرفته تا مناطق مرکزی ایران و روستاهای پلکانی و گلزارهای گرمسیری.

دروازه ورود به کویر – دریاچه نمک

اسم دریاچه که می‌آید نباید فقط یاد آب و شنا افتاد، دریاچه‌هایی هم هستند که فقط باید در ساحل‌شان قدم زد. در ایران دریاچه‌های نمک هم داریم که ساحل‌شان خشک و نمکی است و باتلاقهای آبدارشان فاصله زیادی با ساحل دارد. دریاچه نمک قم یا همان دریاچه نمک «مَسیله» بزرگ‌ترین دریاچه نمک ایران اســت که بیش از هزار کیلومترمربع وسـعت دارد و اگر بخواهید از روی نقشــه پیدایش کنید، یــک مثلث آبی رنگ در شرق قم و شمال‌ شرقی کاشان نشانه‌اش است. این دریاچه در مرز سه استان قم، اصفهان و سمنان قرار دارد و رودخانه‌هایی همچون «قُمرود» و «جاجرود»، املاح پایین دستِ خود را وارد این دریاچه می‌کنند. غیر از پیاده‌روی در ساحل این دریاچه نمکی، مجاورت با کویر مرنجاب، مهم‌ترین انگیزه سفر پاییزی به آنجاست.

چطور به دریاچه نمک برسیم؟

خیلی‌ها دریاچه کوچک «حوض سلطان» در حاشیه راه تهران – قم را با دریاچه نمک قم اشتباه می‌گیرند، اما شما این کار را نکنید. برای تماشای دریاچه نمک، ساده‌ترین راه مسیر قم – کاشان – آران و بیدگل است. به کاشان که رسیدید تابلوهای «آران و بیدگل» را دنبال کنید و در ابتدای این شهر به سمت چپ بروید تا به کویر مرنجاب برسید. در مسیر خاکی مرنجاب، ابتدا دریاچه نمک را در سمت چپ‌تان می‌بینید و سپس تپه‌های شنی را در سمت راستتان. به کاروانسرای مرنجاب هم که رسیدید می‌توانید مسیر را ادامه دهید تا هم چاه دســت‌کن قدیمی را ببینید و هم نمایی نزدیکتر از دریاچه نمک و تپه‌های شنی مرتفع‌تر در حاشــیه آن.

دلبر تاریخی – شهرستانک

آب و هوای خنک و چشم اندازهای زیبای روستای «شهرستانک»، همانطور که دل ناصرالدین شاه قاجار را برد تا کاخی ییلاقی در آنجا بنا کند، هر بیننده‌ای را شیفته زیبایی‌اش خواهد کرد. شهرستانک در اوایل جاده کرج به چالوس قرار دارد و کاخ ناصرالدین شاه، معروف به کاخ ناصری هم در انتهای شرقی آنجاست. اگرچه این کاخ از دیدنی‌های شهرستانک است، اما با شنیدن اسم کاخ، نباید ذهنتان سراغ جایی مثل کاخ گلستان برود، چون کاخ ناصری، امروزه بیشتر از یک ساختمان ساده ییلاقی و پر از یادگاری نیست. شهرستاک با آن همه درختان متنوع و چنارهای بلندی که دارد، بدون اغراق آبان ماه تبدیل به یک جعبه مداد رنگی می‌شود که خاطره زیباییاش را تا ابد در ذهنتان ثبت می‌کند.

چطور به شهرستانک برسیم؟

برای رفتن به شهرستانک کافی است که وارد جاده کرج به چالوس شوید و سد کرج و «آسارا» را که رد کردید، سه راهی شهرستانک را به راست بپیچید. از جاده اصلی تا روستا کمتر از ۱۰ کیلومتر مسیر آسفالت دارید. کوهنوردان حرفه‌ای هم می‌توانند از یکی از مسیرهای توچال به شهرستانک؛ یعنی از کنار هتل توچال یا مسیر «رندان» به شهرستانک؛ یعنی از دره بالایی آبشار رندان به روستا برسند.

پاییز با طعم توسکا – توسکستان

اهالی گرگان و شهرهای اطرافش، گرچه جنگل زیبای گلستان را در شرق استان‌شان دارند، اما جنگل «توسکستان» یک جنگل محبوب برای آنهاست. این جنگل که در ایام پاییز مسافرانی از شهرها و استان‌های دیگر هم دارد. از کوهپایه‌های نزدیک گرگان شروع می‌شود و با یک افزایش ارتفاع سریع، به دامنه‌های شرقی البرز می‌رسد، جایی که سر و کله درختان توسکا و بلوط و اُرس نمایان می‌شود. جنگل توسکستان در مجاورت جاده گرگان به شاهرود است و بعضی جاده‌های روستایی، دقیقا از میانه‌اش می‌گذرند. بنابراین اگر دلتان یک جاده پاییزی می‌خواهد باید زود بجنبید.

چطور به توسکستان برسیم؟

از گرگان که وارد جاده مشهد شوید، در همان ابتدای مسیرتان روستای «جلین» را می‌بینید. درست بعد از «جلین» یک سه راهی هست که با ورود به آن روستای توسکســتان را می‌بینید. سربالایی تند جاده را تا به منطقه «گرمابدشت» و «چهارباغ» و «شاهکوه» می‌روید تا به شاهرود نزدیک شود. بعد از روستای توسکستان، به ترتیب چشمه «باغ سرهنگ» و آبشار توسکستان و «گرمابدشت» را خواهید دید. در منطقه گرمابدشت و در فصل پاییز، پدیده حرکت ابرها در میان دره‌ها، مخصوصا در غروب قابل مشاهده است. مسیر را که ادامه دهید به دشت زیبای «سرعلی آباد» می‌رسید و کاروانسرای «رباط سفید» را خواهید دید و بعد از آن هم روستای «چهارباغ» منتظرتان است.

خانه ابری شاعر – یوش

کسی چه می‌داند، شاید اگر روستای دور و کوهستانی «یوش» این همه مه آلود و زیبا نبود و دور و برش را کوهستان و جنگل و رودخانه و آن طبیعت زیبا این چنین احاطه نکرده بود، «علی اسفندیاری» ساکن در آن، بدل به «نیما یوشیج» معروف شعر فارسی نمی‌شد. روستای کوچک و زیبای یوش در دل یکی از فرعی‌های جاده ۱۱۰ کیلومتری قرار دارد که محور هراز را به جاده کرج – چالوس متصل می‌کند و پس از دفن نیما یوشیج در حیاط خانه پدری، بسـیار معروف‌تر شد. البته اگر شما از آن دسته مسافرانی باشید که ییلاق‌های شمال را به ساحل‌اش ترجیح می‌دهید، یوش و «بلده» را خوب می‌شناسید. یوش، بلده و «اُوز» در حاشیه رود «اوزرود»، از سرشاخه‌های رود هراز و در شمالی‌ترین دامنه‌های البرز قرار دارند.

چطور به یوش برسیم؟

برای دسترسی به روستای یوش سه مسیر دارید. در جاده کرج به چالوس و بعد از تونل کندوان، به سه راهی «پل زنگوله» خواهید رســید و اگر به دست راست بروید، بعد از «نِسِن» و اوز به یوش می‌رسید. اگر هم در جاده هراز هستید ۴۵ کیلومتر مانده به آمل و در سه راهی «هردورود» از کنار پمپ بنزین به مسیر فرعی سمت چپ‌تان بروید تا بعد از رزن و بلده، یوش را ببینید.

سلطان کویرهای ایران – کویر مرکزی

کویر لوت و کویر مرکزی را دو کویر اصلی ایران می‌نامند و گرچه کویر لوت مناطقی بِکرتر و نماهایی شگفت انگیزتر دارد، اما کویر مرکزی پهناورتر است و شامل کویرهایی متعدد با پوشش گیاهی متنوع می‌شود. ضمن آنکه تقریبا در میانه ایران قرار دارد و سفر به آنجا، از نقاط مختلف کشور برای بیشتر ایرانیان راحت‌تر است. «ورزنه»، «انارک»، «جندق»، «مصر«، «خور»، «خرانق»، «رباط پشت بادام» و «رباط خان» همه و همه مناطقی زیبا از کویر مرکزی ایرانند که در شمال استان یزد و شرق استان اصفهان قرار دارند و با سفری پاییزی به هر یک از این مناطق می‌توان از هوای مطبوع و معتدل کویر در آبان ماه لذت برد و راز آلودگی کویر را از نزدیک به تماشا نشست.

چطور به کویر مرکزی برسیم؟

مسیرهای دسترسی به کویر مرکزی، یکی جاده دامغان – معلمان است که به جندق و روستای «هُد» می‌رسد. از جاده نایین – انارک هم می‌توان به «فرخی» و روستاهای مصر و فرحزاد رسید. اگر هم مسیر مستقیم را به طرف خور ادامه دهید، می‌توانید منطقه «رباط خان» را در میانه جاده خور به طبس ببینید و یا از خور به جنوب بروید تا به «گرمه» و «بیاضه» و «رباط پشت بادام» برسید.

پله‌های پاییزی – نایبند

صحبت از روستاهای پلکانی ایران که می‌شود همه یاد مناطق کوهستانی و روستاهایی مثل ماسوله و اورامان و ابیانه می‌افتند. اما در مرز دو کویر لوت و مرکزی، روستای پلکانی نایبند که به «پردیس کویر» معروف است، زیستگاه مردمانی خوش فکر و سخت‌کوش است. در میانه راه طبس به کرمان و در مجاورت پناهگاه حیات وحش نایبندان، درست در جایی که کوه‌هایی هرچند کوچک در دل کویر سر از خاک برآورده‌اند، روستای پلکانی نایبند چشم در چشم کویر ایستاده.

چطور به نایبند برسیم؟

سه مسیر برای رسیدن به نایبند پیش رویتان است. از طبس که وارد جاده بیرجند شــوید باید در «دیهوک» به راســت؛ یعنــی به طرف کرمان بپیچید، «عرب آباد» را هم رد کنید تا به نایبند برسید. اگر از بیرجند وارد جاده طبس شوید باید در عرب آباد مسیرتان را به چپ تغییر دهید. کرمانی‌ها هم می‌توانند وارد جاده راور شوند و بعد از راور مسیرشان را به شمال و سمت طبس ادامه دهند تا بعد از روستای «دیگرستم» به نایبند برسند.

زنده باشی قره دا –  جنگل ارسباران

رود ارس رود فرهنگ‌هاست و صدای تاریخ را زمزمه می‌کند. رودی که فرهنگ‌های مختلفی را در اطرافش دارد و قصه‌ها و افسانه‌های زیادی مرتبط با آن ساخته شده. رود ارس، در واقع مرز ایران با همسایگان شمال غربیاش یعنی جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان است و در دو سویش کوه‌ها و دشت‌های سرسبزی دارد. در حاشیه جنوبی این رود مرزی، جنگل ارسباران قرار دارد که به جنگل قره‌داغ هم معروف است و اگر آن را به سمت جنوب بروید، از جلفا تا حوالی دشت مغان می‌توان چهره دیگری از جنگل‌های پاییزی ایران را دید؛ جنگل‌های ارسباران که با وارد شدن به هر یک از مسیرهای جنگلی‌اش، تا ده‌ها کیلومتر در دل جنگل خواهید بود.

چطور به جنگل ارسباران برسیم؟

برای تجربه این پیاده‌روی پاییزی می‌توانید در جاده مرزی رود ارس باشید و از هر یک از فرعی‌های آن مثل جاده‌های «اُشتَبین»، «عاشقلو» یا «خمارلو» به دل جنگل بزنید. یا اینکه در استان آذربایجان شرقی، از اهر خود را به کلیبر برسانید و جاده قلعه بابک را در پیش گرفته و پس از تماشای این بنای اسرارآمیز، مسیر را به طرف اسکلو و آینالو و رود ارس ادامه دهید. این جاده آسفالته هم از دل جنگل ارسباران می‌گذرد.

خزان خوشرنگ سوادکوه – جنگل سنگده

نمی‌شود از پاییز ایران صحبت کرد و از جنگل‌های سوادکوه چیزی نگفت. این جنگل‌های دوره هیرکانی، یکی از کهن‌ترین و متراکم ترین جنگل‌های کره زمین محسوب می‌شوند که مثل بقیه جنگل‌ها پاییز محصورکننده‌ای دارند. سنگده محل مناسبی برای جنگل‌پیمایی سبک در دل درختان است و برای پیمایش این جنگل‌ها فقط کفش مناسب الزم دارید و همت پیاده‌روی. چشم انداز قله‌های «شروین‌کوه» و «شهریارکوه»، زیبایی بصری این جنگل‌ پیمایی را تامین می‌کند و سنگ‌های خزه بسته اطراف چشمه‌ها هم بر این زیبایی می‌افزاید.

چطور به جنگل سنگده برسیم؟

برای سفر به سنگده، هم می‌توانید راهی جاده فیروزکوه شوید و هم جاده کیاسر. در مسیر فیروزکوه به قائمشهر، همین که به پلسفید رسیدید باید وارد جاده فرعی سمت راستتان شوید که به محمدآباد یا همان «فَریم» می‌رود. در این جاده، بعد از «دِهمیان» یک سه راهی می‌بینید که به «وِزمِال» و سنگده می‌رود. اگر هم از ساری وارد جاده کیاسر شوید در همان اوایل مسیرتان سهراه «تاکام» را به راست بپیچید و ادامه دهید و سد شهید رجایی یا همان «سلیمانتنگه» را هم رد کنید و در روستای «مَجی» در نزدیکی محمدآباد به سمت راست بپیچید و سپس سه راهی سنگده را باید به چپ بپیچید.

اقیانوسی از ابر –  جنگل ابر

یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران که تورهای متعددی هم برایش برگزار می‌شود، جنگل ابر است. در ساعات طلوع و غروب خورشید و به ویژه در فصل پاییز، می‌توان پدیده حرکت ابر در لابه لای دره‌ها را دید و شاید کمتر جایی این موقعیت پیش بیاید که ابرها را در زیر پاهای‌مان ببینیم. در این جنگل کهن، درختان گوناگونی مانند نارون، بلوط، راش، افرا، اُرس و توسکا پیدا می‌شود و تپه‌های شیب‌دارش هم مخزنی از درختچه‌ها و گیاهان دارویی است. این جنگل هم مثل بقیه جنگل‌های هیرکانی پاییز بسیار زیبایی دارد و با راه رفتن روی برگ‌های به زمین ریخته‌اش می‌توان صدای ابرها را هم در زیر پا حس کرد.

چطور به جنگل ابر برسیم؟

بهترین مسیر برای رفتن به جنگل ابر، استفاده از جاده شاهرود به آزادشهر است. در این جاده بعد از بسطام و قلعه «نوخرقان»، خروجی روستای ابر را در سمت چپتان می‌بینید و از روستای ابر تا جنگل ابر حدود ۱۰ کیلومتر جاده خاکی و سواری رو در پیش دارید. در روستای ابر، خانه‌های متعددی برای اجاره به مسافران وجود دارد. اگر هم حرفه‌ای‌تر هستید، می‌توانید از علی آباد در استان گلستان به روستای مرتفع «افراتخته» بروید و پس از یک شب اقامت در آنجا، صبح روز بعد را به کوه‌پیمایی مسیر رفت و برگشت افراتخته تا ابر بپردازید.

گلِ خزانندیده – نرگس‌زارهای جنوب

شش ماهه دوم سال فرصت مناسبی برای سفر به مناطق جنوبی ایران است. این مناطق در پاییز و زمستان آب و هوای معتدلی دارند و سفر به آن نواحی لذت بخش خواهد بود. در بخش‌هایی از جنوب ایران، دشت‌های نرگس یا همان نرگس زارها قرار دارند و در فصل خزان که بیشتر گل‌ها پژمرده شده‌اند، می‌توان نظاره گر نرگس‌های نورَسته این دشت‌ها بود. معروف‌ترین نرگس زارها در کازرون و بهبهان قرار دارند که قدمتی بسیار کهن دارند و گل‌های‌شان از اواخر آبان تا اوایل بهمن به بار می‌نشینند و هرچه سال، پرباران‌تر باشد، گل‌ها زودتر می‌رسند.

چطور به نرگس‌زارهای جنوب برسیم؟

دسترسی به کازرون، از جاده‌های شیراز به بوشهر و یاسوج به بوشهر امکانپذیر اسـت. برای رفتن به بهبهان هم باید از جاده یاسوج –  دوگنبــدان –  بهبهان و یا اهــواز – امیدیه – بهبهان استفاده کرد.